از رفتار مذهبی تا رفتار اخلاقی:
به نظر شما
در عرض 5سال قرآن را حفظ کردن مشکل تر است
یا در طول 5سال لب به دروغ نگشودن؟
یک ماه روزه گرفتن مشکلتر است
یا یک ماه قضاوت وغیبت نکردن؟
یک هفته به اعتکاف نشستن دشوارتر است
یا یک هفته با همه انسانهای به مثابه اعضای خانواده خود رفتار کردن؟
یک ماه نماز اول وقت خواندن سخت تراست
یا یک ماه خشمگین نشدن؟
این پرسشها منعکس کننده این واقعیت است که انجام رفتارهای اخلاقی از التزام به رفتارهای تعبدی ومذهبی دشوارتر است.

در حقیقت رفتار تعبدی باید کارکرد پرورشی داشته باشد.
حج(رفتار مذهبی) کارکردتربیتی دارد.
نماز(رفتارتعبدی) برای دور شدن انسان از آز(رفتار اخلاقی)است.

سجود(رفتار مذهبی)باید به جود(رفتار اخلاقی)منتهی شود.

اما ازآنجا که انسانها تمایل طبیعی به انتخاب گزینه های سهل وساده دارند
در مرحله اول(رفتارهای تعبدی) می مانند
وچندان با انتخابهای دشوارتر(اخلاق مدارانه زیستن)خودرا روبرو نمی سازند.

از این روست که مسلمان زیاد داریم اما مسلمانی کمتر دیده می شود.

جامعه دینی (جامعه ای که ظواهر مذهبی شامل مناسک وتشریفات مذهبی در آن دیده میشود)داریم اما ازجامعه اخلاقی خبری نیست.

نمی گوییم واجبات مثل نماز و روزه مهم نیست
هست خیلی هم هست اما

یادمان نرود این حدیث نبوی را :

إِنَّمَا بُعِثْتُ لِأُتَمِّمَ مَکَارِمَ الْأَخْلَاقِ
«به‌راستی که من مبعوث شدم تا شرافت‌های اخلاقی را کامل و تمام کنم و به مردم بیاموزم»