?گذشت كريمانه?

يكي از زيباترين نمودهاي اخلاقي در وجود هر مؤمني بلكه هر انساني و هر جامعه اي عفو و بخشش است.
انسان هاي بخشنده به خداوند نزديك ترند.
جايگاه عفو و گذشت تا به حدي است كه پيامبر اكرم ص اهل مكه را بعد از فتح مكه بخشيد. آن هم بخشيدني كريمانه و بزرگوارانه. فرمود:( اذهبوا فأنتم الطلقاء) برويد كه آزاديد.
از كساني درگذشت كه ٢١ سال از ٢٣ سال بعثتش با تمام قوا با او جنگيدند.
حتي نداي انتقامي كه از سوي برخي سپاهيانش شنيده مي شد را با سخن امروز روز رحمت و گذشت است خاموش نمود.
اميرالمؤمنين علیه السلام در حكمت يازدهم نهج البلاغه مي فرمايد:
(اذا قدرت علي عدوك فاجعل العفو عنه شكرا للقدرة عليه)
هنگامي كه بر دشمنت پيروز شدي، شكرانه اين غلبه را عفو و گذشت از او قرار بده (و دست به انتقام نگشا)
در روايت زيباي ديگري از امام باقر عليه السلام آمده است: ندامت در بخشش بهتر و راحت تر است از ندامت و پشيماني در مجازات.
يعني حتي اگر انسان متوجه شد در بخشيدن، اشتباه كرده و كسي كه مورد بخشش قرار گرفته شايسته بخشش نبود ، اين بهتر و سزاوارتر از اين است كه كسي را مجازات كنيم و متوجه شويم كه مجازاتش به حق و حقيقت نبوده است.
علاوه بر اينكه اميرالمؤمنين علیه السلام در عهدنامه معروفش به جناب مالك اشتر مي فرمايد: “لاتندمنّ علي عفو” يعني اگر كسي را بخشيدي، ديگر پشيمان نشو.
زيباترين نوع بخشش هم جايي است كه شخص بخشنده در اوج قدرت و اقتدار و بخشيده شده هم در دشمني و خصومت از هيچ كاري فروگذار نكرده و امروز در دره ضعف و ناتواني گرفتار آمده باشد. چنانكه گذشت و بخشش پيامبر ص در روز فتح مكه همينطور بود.
نمونه هاي فراواني را در زندگي انسان هاي بزرگ و كريم در صفحات تاريخ سراغ داريم كه اساسا بخش اصلي بزرگي و عظمت آنان مربوط به همين رفتار بزرگوارانه آنان است و نه صفات ديگر.
بقول شهيد مطهري ره : افراد بزرگ زيادند اما بزرگوار اندك.
و به تعبير يكي از نويسندگان معاصر: خرده اي فضيلت از خرواري فضل بهتر است.

البته در باب بخشش و گذشت، به اين چند نكته نيز بايد توجه داشت.

اولا؛ بخششِ خطاكار، نشانه بزرگي و بزرگواري شخص بخشنده است.

ثانيا؛ خطاكارِ سياسي با خطاكار اخلاقي فرقي نمي كند چون فرموده اند ديانت ما عين سياست ماست. البته اگر چنين باشد.

ثالثا؛ ارزش بخشش به كريم العفو بودن است يعني منتظر عذرخواهي رسمي خطاكننده نباشيم تا او را با خاك مساوي و سپس ببخشيم. همين كه احساس ندامت يا علائم آن را در وجود خطاكار ديديم كافي است.

رابعا؛ براي بخشيدن بايد دنبال بهانه بود. درست مثل پدري كه براي بخشيدن فرزند خطاكارش، زمينه عذرخواهي را نيز خودش فراهم مي كند، نه آنكه فرزند را در موقعيتي قرار دهد كه او خطاي بيشتر و خصومت عميق تري را ايجاد كند.

خامسا؛ اميرالمؤمنين عليه السلام فرمودند: “الناس بأُمَرائِهم أشبَه بآبائِهم”
در زمينه بخشش نيز، مردم هر جامعه اي بخشيدن را از بزرگان و رهبرانشان مي آموزند. هر گاه حاكمان و قدرت مندان، از خطاي بزرگي در گذشتند، مردم نيز در نزاع هاي كوچك و بزرگ ، در خيابان و خانه، در برزن و بازار ، در مسايل مالي و حالي و…. ، اهل عفو و بخشش مي شوند.

سادسا؛ خيال اينكه عفو و گذشت، ممكن است خطاكار را پر رو كند و او را بر خطايش استوار بدارد ، همان خيال است.

سابعا؛ عفو بي مورد و بخشش بيجا هم داريم كه جاي سخنش جاي ديگري است.

ثامنا ؛ هر كس انتظار عفو و بخشش از خداوند در مورد خطاها و گناهانش را دارد بايد ببخشد تا بخشيده شود كه پيامبر ص فرمود: “ارحم ترحم”
و……..

به اميد روزي كه مهمترين صفت مسلماني كه بعد از ايمان، گذشت و بخشش است بيش از پيش برخوردار شویم و يكان يكان مردم نيز پا جاي پاي بزرگان بگذارند.

?می‌گویند اگر می‌خواهید ترقّی و پیشرفت کنید یک مقدار باید #بالانگر باشی، بالا بیا تا ببینی و به بهشتی هم می‌گویند بالا بیا و بخوان! «ارْقَأْ وَ اقْرَأ»؛
?منتها توان بالا آمدن را باید در #دنیا تهیه کند، آن‌جا راهی برای کسب عمل صالح #نیست؛ هر کسی هر درجه‌ای که در دنیا فراهم کرده است، مهمان همان درجه است.
?بنابراین انسان می‌تواند در زمان خودش #اثر بگذارد, در زمین خودش اثر بگذارد, جامعه و شهر خودش را نورانی کند. این در امکانات انسان هست، چرا ما از این فرصت بهره نبریم؟! دستِ بگیر را خدا دوست ندارد «الْیَدُ الْعُلْیَا خَیْرٌ مِنَ الْیَدِ السُّفْلَی‏»،[21] آدم اگر بتواند در شهری زندگی کند که دیگران در سایه نور او به سر می‌برند، چرا ما او نباشیم؟

? در زمانی زندگی کند که دیگران از نور او بهره ببرند، چرا ما آن شخص نباشیم؟ فرمود: «الْیَدُ الْعُلْیَا خَیْرٌ مِنَ الْیَدِ السُّفْلَی‏»، برای همه ممکن است که طرزی زندگی کنند که دیگران در کنار سفره او باشند.

?حاتم طایی شدن خیلی مهم نیست, شکمِ مردم را پُر کردن آن بخشی از فضیلت را دارد؛ ولی
#جان مردم, #عقل مردم, #روح مردم, #فکر مردم را پُر کردن «وَ اجْعَلْ … قَلْبِی بِحُبِّکَ مُتَیَّما»[22] یا «امْلَأْ قَلْبِی حُبّاً لَکَ»[23] آن #مهم است!

?آدم بتواند این خلأ فکری #جامعه را برطرف کند، جامعه‌ای که گرفتار خلأ فکری نیست، نه راه کسی را می بندد، نه بیراهه میرود، نه از #تحریم می هراسد و نه از #تهدید، بلکه مستقل خواهد بود، نظام اسلامی هم باید همین طور باشد، راه باز است.

#درس_اخلاق
#آیت_الله_جوادی_آملی

?07 خرداد 94

?آیت الله هاشمی رفسنجانی انسان اخلاقی بود

? آیت‌الله‌العظمی جوادی‌آملی در پیام تصویری به همایش بررسی اندیشه‌های اخلاقی مرحوم آیت الله هاشمی:

اخلاق غیر از موعظه است و اخلاق عبارت از این است که انسان درجبهه جهاد درون، جنگ را مدیریت کند نه شهید شود و نه اسیر و اگر نتواست، کاری کند شهید شود.
اگر کسی در عرصه جهاد درونش ضعیف بود، شکست می خورد و اگر سخن از اخلاق می کنیم منظور جهاد کبیر است نه صغیر.
در صحنه درون، نیروهای مخالف و موافق مانند عقل عملی، نظری، وهم و خیال صف آرایی کرده اند. اگر کسی دربخش اندیشه در صحنه نبرد پیروز نشد و عقل حاکم شد، نتیجه آنچه خواهد شد که نباید بشود.
اگر کسی در بخش عقل عملی در مبارزه درون پیروز شد؛ آن فرد پیروز است او در این جنگ نه شهید و نه اسیر می شود، بلکه اسیر می گیرد.

اگر کسی در برابر نیروی درون شهوت و وهم و خیال مقاومت کرد و پیروز شد، او مات شهیدا.

اگر کسی بتواند در بخش اندیشه عقل عملی و نظری هر دو را هماهنگ کند این چنین انسانی فرد عاقلی است که هر کسی به این مقام نمی رسد؛ اما کسانی هم بودند درحد خود علم را فراهم کرده باشند، جهاد، سیاست، شهامت، مدیریت، مدبریت، کشور آرایی و کشور داری را تجربه کرده باشد می توان یکی از آن افراد را مرحوم آیت الله هاشمی نام برد.
اگر کسی مبانی الهی و اهل بیت(ع) را تجربه کرد، صبر را تجربه کرد و زندان، ریاست، مدیریت، مجلس و سیاست را برای خدا تحمل می کند این فرد مرحوم آیت الله هاشمی است.

قرآن می فرماید دردنیا کسانی هستند که انفاق مالی، آبرو می کند، اهل جهاد، دستگیری، خدمت به مردم برای رضای خدای هستند. در این عرصه می توان از آن مرحوم نام برد، او اهل انفاق علم، خدمت و دستگیری مردم بود، او از تخت به روی تخته آمد و هیچ گاه تکان نخورد این نشان می دهد آن مرحوم انسان اخلاقی بود.

_________________________خبرگزاری‌حوزه

.
? حضرت علی علیه السلام در نامه شصت نهج البلاغه به استثنای یک سطر در نهج‌آلبلاغه آمده است، آن یک سطری که در نهج البلاغه نیامده و ای کاش مرحوم #سید_رضی ذکر می‌کرد این است،

♦️فرمود به اینکه #مظلوم هیچ کسی را ندارد، در #ناله و در #دعا ،موحّد است، دعای #هیچ موحّدی #بی‌اجابت نیست. هیچ کس نگفت خدا ،که دستش خالی برگردد، ذات اقدس الهی از مظلوم حمایت می‌کند.

? این بیان از لطایف ادعیه ائمه(علیهم السلام) است، «« دعای #خالصانه هیچ ممکن نیست #اجابت نشود»»؛ حالا یا عین آن مطلب اجابت می‌شود اگر حکمت است، اگر مصلحت نیست مشابه آن به این شخص داده می‌شود.

? اینکه وجود مبارک #امام_سجاد هم می فرماید ما دستی را که به #دعا بلند می شود، سپس به #صورت می‌مالیم برای این است که این دست از جای بلندی آمده و #هرگز خالی برنگشت.

♦️یک بیان نورانی دیگر حضرت امیر دارد که یک کسی سنگ زد این سنگ را همان‌جا که آمد برگردان. فرمود یک #ملت باید #آزاده باشد، «سیلی‌خور و سنگ‌خور دیگری نباشد»، اما هر جا سنگ آمد فوراً همان‌جا برگردانید، مگر نمی‌خواهید مستقل باشید؟!

? حضرت می فرماید: امضا کردن #ستم, زیر بار #ظلم رفتن، در مرام ما نیست. حضرت فرمود شما در برابر ظلم ساکت نباشید نه اهل ادهان باشید نه اهل ایهان;

♦️ ادهان یعنی روغن‌مالی, این همه #قاچاق که وارد می‌شود برای اینکه اینها روغن‌مالی می‌کنند. فرمود اهل #فاکتورسازی و روغن‌مالی نباشید در کارتان جدّی باشید و #مسامحه نکنید.

♦️کشور را با نیروهای نظامی #نمی‌شود اداره کرد بلکه با #عقل و #عدل می‌شود اداره کرد. یاد خدا، نام خدا،در هر قیام و قعودی آن کشور را اداره می‌کند.

?در #قرآن خداوند فرمود در نام من و یاد من, سُستی به خود راه ندهید. در این نامه هم حضرت فرمود ❗️اگر کسی #مظلوم واقع شد این یک آه می‌کشد بین آهِ او و رسیدن به بارگاه ملکوتی خدا هیچ حجابی نیست،لذا این دعا اثر دارد.❗️

♦️ظلم گر چه همه جا #حرام است و جزء #گناهان_کبیره است، اما آن ظلمی که به مظلومی می شود که هیچ پناهی جز خدا ندارد، از آن باید بترسید چون او که آه می‌کشد، جز خدا کسی را نمی‌خواهد.

#درس_اخلاق

?بیان حضرت آیت الله العظمی جوادی آملی در جلسه درس اخلاق

از رفتار مذهبی تا رفتار اخلاقی:
به نظر شما
در عرض 5سال قرآن را حفظ کردن مشکل تر است
یا در طول 5سال لب به دروغ نگشودن؟
یک ماه روزه گرفتن مشکلتر است
یا یک ماه قضاوت وغیبت نکردن؟
یک هفته به اعتکاف نشستن دشوارتر است
یا یک هفته با همه انسانهای به مثابه اعضای خانواده خود رفتار کردن؟
یک ماه نماز اول وقت خواندن سخت تراست
یا یک ماه خشمگین نشدن؟
این پرسشها منعکس کننده این واقعیت است که انجام رفتارهای اخلاقی از التزام به رفتارهای تعبدی ومذهبی دشوارتر است.

در حقیقت رفتار تعبدی باید کارکرد پرورشی داشته باشد.
حج(رفتار مذهبی) کارکردتربیتی دارد.
نماز(رفتارتعبدی) برای دور شدن انسان از آز(رفتار اخلاقی)است.

سجود(رفتار مذهبی)باید به جود(رفتار اخلاقی)منتهی شود.

اما ازآنجا که انسانها تمایل طبیعی به انتخاب گزینه های سهل وساده دارند
در مرحله اول(رفتارهای تعبدی) می مانند
وچندان با انتخابهای دشوارتر(اخلاق مدارانه زیستن)خودرا روبرو نمی سازند.

از این روست که مسلمان زیاد داریم اما مسلمانی کمتر دیده می شود.

جامعه دینی (جامعه ای که ظواهر مذهبی شامل مناسک وتشریفات مذهبی در آن دیده میشود)داریم اما ازجامعه اخلاقی خبری نیست.

نمی گوییم واجبات مثل نماز و روزه مهم نیست
هست خیلی هم هست اما

یادمان نرود این حدیث نبوی را :

إِنَّمَا بُعِثْتُ لِأُتَمِّمَ مَکَارِمَ الْأَخْلَاقِ
«به‌راستی که من مبعوث شدم تا شرافت‌های اخلاقی را کامل و تمام کنم و به مردم بیاموزم»