حکمت سی وپنجم
موضوع: اثر نسبت های ناروا
و قال علیه‏السلام مَنْ أَسْرَعَ إِلَى النَّاسِ بِمَا یَکْرَهُونَ، قَالُوا فِیهِ بِمَا لَایَعْلَمُونَ.
امام علیه السلام فرمود:
کسى که در نسبت دادن کارهاى بد به مردم شتاب کند، مردم (نیز) نسبت‏هاى ناروایى به او مى‏دهند.
پیام ها:
1-عیب‏جویى و ذکر عیوب مردم هرچند آشکار باشد کارى است بسیار ناپسند
2- نباید منکراتى را که از بعضى سر زده آشکارا و در ملأ عام بگوییم
3-مردم از گفتن عیوب و کارهاى زشتشان به صورت آشکارا ناراحت مى‏شوند و در مقام دفاع از خود بر مى‏آیند یکى از طرق دفاع این است که گوینده را متهم به امورى مى‏کنند که چه بسا واقعیت هم نداشته باشد
4-باید احترام مردم را حفظ کرد تا آنها احترام انسان را حفظ کنند

حکمت سی و سوم
موضوع: درس بزرگى به همه طالبان غنا و بى‏نیازى
أَشْرَفُ الْغِنَى تَرْکُ الْمُنَى.
برترین غنا و بى‏نیازى، ترک آرزوهاست.
نکات:
. «مُنى» جمع «أُمنیة» به معناى آرزو است و در این عبارت نورانى امام علیه السلام، منظور آرزوهاى دور و دراز و دور از منطق عقل و شرع است.
پیام ها:
1-این‏گونه آرزوها غنا و بى‏نیازى را از انسان سلب مى‏کند، چون همه آنها به وسیله خود انسان دست نیافتنى است او را وادار به متوسل شدن به این و آن مى‏کند و این با غنا و بى‏نیازى هرگز سازگار نیست.
2-چنین کسى آرامش روح و فکر خود را باید براى رسیدن به این آرزوها هزینه کند
3-هرگاه آن آرزوها از صفحه فکر انسان پاک شود، انسان به غنا و بى‏نیازى پرارزشى دست مى‏یابد
4-غنا و توانگرى آن است که دامنه آرزو را کم کنى و به آنچه خدا به تو داده است خرسند باشى

حکمت سی و چهارم
موضوع: اثر نسبت‏هاى ناروا

مَنْ أَسْرَعَ إِلَى النَّاسِ بِمَا یَکْرَهُونَ، قَالُوا فِیهِ بِمَا لَایَعْلَمُونَ.
کسى که در نسبت دادن کارهاى بد به مردم شتاب کند، مردم (نیز) نسبت‏هاى ناروایى به او مى‏دهند.

پیام ها:
1- عیب‏جویى و ذکر عیوب مردم هرچند آشکار باشد کارى است بسیار ناپسند
2-کسى نیت امر به معروف و نهى از منکر داشته باشد نباید منکراتى را که از بعضى سر زده آشکارا و در ملأ عام بگوید، بلکه این‏گونه تذکرات باید خصوصى و مخفیانه باشد؛
3-مردم از گفتن عیوب و کارهاى زشتشان به صورت آشکارا ناراحت مى‏شوند و در مقام دفاع از خود بر مى‏آیند یکى از طرق دفاع این است که گوینده را متهم به امورى مى‏کنند که چه بسا واقعیت هم نداشته باشد.
4-اگر انسان بخواهد مردم احترام او را حفظ کنند باید احترام مردم را حفظ کرد

حکمت سی وسوم
موضوع: افراط و تفریط ممنوع
کُنْ سَمَحاً وَلَا تَکُنْ مُبَذِّراً، وَکُنْ مُقَدِّراً وَلَا تَکُنْ مُقَتِّراً.
امام علیه السلام فرمود:
سخاوتمند باش و در این راه اسراف مکن و در زندگى حساب‏گر باش‏
و سخت‏گیر مباش
نکات:
مُبذّر از ماده «تبذیر» از ریشه «بذر» (بر وزن نذر) در اصل به معناى پاشیدن دانه است؛ معادل آن در فارسى امروز ریخت و پاش است
اسراف مصرف بى‏رویه و تبذیر اتلاف بى‏رویه است
«مُقتِّر» از ماده «تقتیر» در اصل به معناى تنگ گرفتن است وبه معناى بخیل و خسیس بودن است.
«مقدّر» از ماده تقدیر به معناى مدیریت صحیح اموال است که حد وسط در میان تبذیر و تقتیر است.

پیام ها:
1_اعتدال در بذل و بخشش‏هاى مالى امری ممدوح است
2-بسیارى از علماى اخلاق اسلامى، تمام فضایل اخلاقى را حد وسط در میان افراط و تفریط مى‏دانند. ازجمله فضیلت سخاوت است که در میان دو صفت رذیله قرار گرفته: اسراف و تبذیر، و بخل و تقتیر.
3-مسئله اعتدال حکمى عام است و ایثار حکمى خاص که مربوط به موارد معینى است.
4-اصل بر اعتدال در مسئله انفاق است و ایثار یک استثناست.
5-دستور به ایثار مربوط به جایى است که بخشش فراوان، نابسامانى فوق العاده‏اى در زندگى انسان ایجاد نکند

?آیت‌الله حائری شیرازی?

?شرح خطبه 193 نهج‌البلاغه، معروف به خطبه همام؛ خطبه متقین- جلسه سوم?
هرکسی می‌پرسد سعادت در چیست؟
علی (ع) می‌فرماید سعادت در تقوا است.
این‌ها خوشبخت و خوش اقبال هستند. اقبال انسان به انتخاب خود او ست.
هم اهل الفضائل…

چیزهایی که در خوشبختی اهل تقوا ذکر می‌کند: (وارد جزئیات می‌شود)
1- زبانشان درست حرکت می‌کند. فحش نمی‌دهند، دروغ نمی‌گویند، مردم‌آزاری با زبان نمی‌کنند و …
حضرت اول از زبان شروع کرده‌اند بااینکه گوش و چشم و… هم بوده‌اند.
اگر زبان درست شد همه‌چیز درست می‌شود.
با یک جمله می‌توان یک جامعه را به هم‌ریخت.
سکوت و حرف زدن در جای خود و به‌موقع باید باشد.
زبان سریع‌السیرترین عضو انسان است و اگر صالح بود سریع انسان را به کمال می‌رساند و اگر فاسد بود سریع انسان را به فساد می‌کشاند.
لذا اولین عضوی که یاد می‌کنند زبان است.

?چرا نباید باحرف مردم #زندگی کرد؟

امام کاظم(علیه السلام):

ای هشام!
اگر در مشت تو #گردویی باشد و مردم بگویند: مروارید است، نفعی برای تو ندارد (حقیقت عوض نمی‌شود)، در حالی که تو می‌دانی آن گردو است؛
و اگر در مشت تو مروارید باشد و مردم بگویند: #گردو است، به تو ضرری نمی‌رسد در حالی که تو می‌دانی مروارید است.

?تحف العقول؛ صفحه288